Terug op de Ems

Over de Weser heen

Küstenkanal

We kijken het Küstenkanal in, waar we vier maanden geleden afsloegen. Toen gingen we richting Oldenburg, daarna de Weser op, Bremen voorbij, en draaiden we uiteindelijk bij Minden het Mittellandkanal in. Nu op de terugweg hebben we gekozen voor een andere route. We zijn bij Minden niet de Weser opgegaan maar hebben het Mittellandkanal in westelijke richting helemaal gevolgd tot waar het uitkomt in het Dortmund-Emskanal. Dat is een radicale kanalisering van de Ems. Die meanderde in die omgeving zo erg dat men besloot niet de kronkels recht te maken maar er een heel nieuw kanaal naast te leggen. De Ems is de rivier die bij Emden de Dollard in stroomt, en verderop, voorbij Delfzijl, in de Noordzee uitmondt.

Rodde, sluis in...

Zo leverde de terugweg nog een paar stukken nieuw traject, en niet alleen de andere kant van bekend water. Wat het Mittellandkanal aangaat, leverde dat weinig schoonheid of troost op. Het blijft een lang, breed en goeddeels recht stuk vaarwater, maar het biedt wel regelmatig uitzicht op de lieflijk glooiende heuvels van het Teutoburger Wald. Een bijzonder besef trouwens dat we intussen heel dicht bij het industriële Ruhrgebied zaten.

... en uit

Het is een historisch landschap. Het Teutoburger Wald is waar de Romeinse veldheer Varus met zijn gedisciplineerde legioenen het onderspit delfde tegen de wildemannen van Hermann of Armin, of in het Latijn Arminius. Die stelden zich, tegen alle spelregels in, niet in slagordes op maar lieten zich met dolken en zwaarden uit bomen vallen. Waarmee ze natuurlijk vooral de spelregel schonden dat Romeinen altijd wonnen. Het was voor de Romeinen een gevoelige slag, die hen er voorgoed van overtuigde dat de Rijn een mooie natuurlijke grens van het imperium vormde – een scheidslijn die nog steeds merkbaar is in de sociale en politieke verschillen tussen ex-Romeinen als Fransen, Italianen en Spanjaarden aan de ene kant, en barbaren zoals Duitsers, Hollanders en Friezen aan de andere.

Verderop in het Teutoburger Wald, bij Detmold, staat het Hermannsdenkmal, een kolossaal standbeeld van een krijger met opgeheven zwaard. Merkwaardig genoeg kijkt die niet naar Rome maar in de richting van Parijs. Het is dan ook opgericht rond de tijd van de Frans-Duitse oorlogen van de negentiende eeuw. De Fransen hebben ook ergens een monument staan voor Vercingetorix, hun eigen, minder succesvolle Romeinenbestrijder. Benieuwd waar die heen kijkt, Rome of Berlijn.

Nachtigallenwäldchen

Ik moest nog even heen en terug naar Nederland. Op de Ems stapte ik af, bij Rheine op de sluis van Rodde, en zag daar de Anna Koosje onder me door varen. Ik vond haar een dag later terug in Meppen, aan een steiger bij het Nachtigallenwäldchen. Het nachtegalenbosje, hoeveel mooier kun je het hebben?